لجستیک سبز یکی از مسائل چالشی و به‌روز در «زنجیره تأمین» است که مفاهیمی مانند توسعه پایدار و تولید و توزیع کالا مبتنی بر ملاحظات زیست محیطی و اجتماعی را در برمی‌گیرد. این نوع از لجستیک توجهات ویژه‌ای را به فرآیندهای تولیدی مبتنی بر محیط‌زیست دارد که در آن محورهای مهمی مانند مدیریت منابع طبیعی، آلودگی هوا و انتشار گازهای گلخانه‌ای اسیدی سازی و کنترل اثر اکوسیستمی محصولات و .. مدنظر قرار می‌گیرند.ازآنجاکه مفهوم کلی «لجستیک» همواره با فرآیندهایی مانند حملونقل و ذخیره‌سازی کالاها و درنهایت سرویس‌دهی بهینه به مشتری‌ها برای جلب رضایت بیشتر آن‌ها همراه است ارتباط مستقیمی با مفهوم لجستیک سبز پیدا می‌کند.
لجستیک سبز در شرکت های پخش و توزیع مویرگی
دراین‌بین مدل پخش و توزیع مویرگی کالاها با توجه به پوشش گسترده فرآیندهای مستتر در لجستیک یکی از عرصه‌های اصلی برای پیاده‌سازی و اجرای «لجستیک سبز» شناخته می‌شود.متصدیان سنتی درلجستیک همواره به دنبال راهکارهایی برای کاهش هزینه‌ها هستند؛ درحالی‌که در لجستیک سبز به تأثیر پایدار عوامل زیست‌محیطی در فرآیندهای تولید و توزیع، پرداخته می‌شود و این نکته‌ای است که شرکت‌های پخش و توزیع مویرگی نیز همواره بر آن تاکید دارند.
مزیت‌ها و ویژگی‌های لجستیک سبز
لجستیک سبز و رویکردهای اقتصاد پایدار آن با تکیه بر حقوق مشتری و اخلاق کاری، سودآوری مطمئن و پایداری برای سازمان‌ها رقم زده است.
کاربردهای لجستیک سبز و نقش آن در توسعه پایدار از محورهای سودآوری زیادی برخورداراست به‌طوری‌که صاحبان مشاغل تولیدی صرفاً با بسته‌بندی کارآمدتر، بهینه‌سازی مسیرها و بارهای توزیعی و تشکیل شبکه‌های شرکتی به این سودآوری دست پیدامی‌کنند.
از زمانی که محیط‌زیست و زمین سبز مسئله لجستیک محسوب شد،برخی شرکت‌ها موضوع آلاینده‌ها و شرایط و تغییرات زیست‌محیطی را مورد توجه قراردادند. لجستیک سبز نتیجه موفقیت فعالیت‌هایی بود که برای تولید و عرضه‌ی پایدار و رسیدن به نقطه‌ی تعادل از مجموع جنبه‌های اقتصادی،محیط زیستی و اجتماعی بود.
جالب است بدانید لجستیک سبز فقط ذیل حساسیت‌ها و فعالیت‌های زیست‌محیطی تعریف نمی‌شود و نقش آن در توسعه پایدار کاربرهای مالی و اقتصادی هم دارد. درواقع لجستیک سبز در سال‌های اخیر از طریق کنترل هزینه‌های حملونقل، لجستیک شهری، مدیریت زنجیره تأمین سبز،لجستیک معکوس و لجستیک شهری مزایای بی‌شمار اقتصادی را متوجه صاحبان صنایع و کارخانه‌های تولیدی کرده است.
مدیریت لجستیک سبز و پخش مویرگی
تحویل محموله‌ها در سریع‌ترین زمان از مهم‌ترین وظایف آن در مدل توزیع و پخش مویرگی است. ایجاد تناسب و تعادل بین این هدف و مفهوم لجستیک سبز، شرکت‌های پخش و توزیع مویرگی را به یکی از مهم‌ترین ارکان پیاده‌سازی لجستیک سبز بدل می‌کند.
اگر بپذیریم که هدف اصلی لجستیک سبز ، کاهش تأثیرات مخرب بر روی محیط‌زیست و استفاده از منابع طبیعی و مدیریت آن است تا هزینه‌های تولید را کاهش‌یافته و بالاترین سود ممکن به متصدیان تولید و توزیع برسد باید بدانیم که مدیریت لجستیک در مدل پخش و توزیع مویرگی علاوه بر فرآیند تهیه، تأمین و توزیع کالا بایدبه کنترل‌و‌جریان معکوس‌هم کمک کندتا نیازهای مشتری‌ازنقطه‌مبدأ تانقطه‌مصرف با کم‌ترین تخریب زیستی، تأمین شود.مدیریت زنجیره تأمین در پخش و توزیع مویرگی می‌تواند با توجه ویژه به اصول اولیه لجستیک یعنی برنامه‌ریزی، اجرا، نظارت و ارسال کالا از مبدأ تا مقصد زمینه تحقق لجستیک سبز را تا حد زیادی فراهم کند.
لجستیک سبز و لجستیک معکوس
یک واقعیت مهم درباره لجستیک سبز با لجستیک سنتی که اتفاقاً وجه تمایز این دو باهم است انتخاب نوع وسیله نقلیه برای توزیع کالاهاست. در این نوع برخلاف لجستیک سنتی از ماشین‌های دودزا برای سیستم حملونقل نقلی کم‌تر استفاده می‌شود
تا آسیب کم‌تری به محیط‌زیست وارد شودضمن اینکه در این نوع که به آن لجستیک معکوس و ایجاد زمینه تحقق آن نیز بیشتر توجه می‌شود.
معنی لجستیک معکوس وسبز
معنی این دو با هم تفاوت داردو بازگشت کالا از مقصد به انبار را شامل می‌شود به‌طوری‌که تولیدکنندگان محموله‌های قبلی را از مصرف‌کننده نهایی دریافت و با تغییراتی مانند بازیافت بازسازی و تعمیر به مشتری دیگری ارسال می‌کنند.
لجستیک معکوس به فرآیند فروش و تحویل کالا کمک می‌کند تا چرخه عمر محصول در این فرآیند حفظ شود. زمانی به‌آن نیاز است که کالا یا محصول به هر دلیل از سمت مشتری، توزیع‌کننده و یا تأمین‌کننده به مبدأ اصلی مرجوع شود.لجستیک معکوس را بخشی از لجستیک‌سبز نیز به‌حساب می‌آورندچون با یکدیگر، هم‌پوشانی دارند.
تفاوت لجستیک معکوس با لجستیک سبز
اگر بخواهیم این دو را بررسی کنیم باید بگوییم که لجستیک معکوس بر افزایش سود به‌واسطه مصرف و فروش مجدد کالاهای بازیابی تأکید دارد درحالی‌که لجستیک سبز بر حملونقل، بازیافت محصولات و کاربری آن‌ها تأکید دارد، از سویی دیگر بر حرکت روبه‌جلو هم تأکید دارد اما لجستیک معکوس دارای مفهوم توسعه پایدار است و مزایای متعددی مانند افزایش خدمات و وفاداری مشتری،بازگرداندن سریع دارایی، بهبود ارتباط بهتر با مشتری، ارتباط با سهام‌داران، افزایش انگیزه و دست‌یابی به اهداف سازمان را به همراه دارد.
وظیفه لجستیک معکوس
وظیفه لجستیک معکوس برگرداندن کالاهای غیرقابل استفاده به زنجیره تأمین است که درنتیجه از ارزش بالایی برخوردار است. این فرآیند موارد زیر را دربرمی‌گیرد:
- جمع‌آوری محصولات غیرقابل مصرف
- جلب توجه به ضرورت‌ها و باید‌ها و نبایدهای تولیدی در آینده
- افزایش آگاهی‌های زیست‌محیطی
- استفاده از کالاهای برگشتی در چرخه تولید به‌جای پرداخت هزینه برای از بین بردنشان
- امنیت خاطر از سالم بودن کالاها
- تضمین کالاها
- جلب اعتماد مشتریان با استفاده از لجستیک معکوس
- حیات دوباره کالاهای مرجوعی
