صنعت خوراکی و حوزه پخش و توزیع مواد غذایی هر روز با تغییر و تحولی بزرگ روبروست. این تحول در همه ابعاد از مواد اولیه، چگونگی تولید و طرز تهیه، بسته‌بندی و دیده می‌شود. تبلیغات و بازاریابی‌های اینترنتی و آنلاین برای پخش و توزیع صنعت مواد غذایی دستاوردهای زیادی به همراه داشته‌اند. بازاریابی نوین مدل‌های جدیدی از فعالیت اقتصادی را در بطن و حاشیه این صنعت به وجود آورده‌اند.اما همچنان بهترین و دل‌چسب‌ترین روش تهیه برای مشتری، خرید از سوپرمارکت‌ها و مراکز فروش نزدیک است.
به‌بیان‌دیگر می‌توان گفت پخش و توزیع مواد غذایی به روش‌های فیزیکی و از طریق عمده‌فروش‌ها و یا خرده‌فروش‌ها همچنان در صدر توجه مردم قرار دارند. این تولیدکنندگان هستند که با انتخاب بهترین روش توزیع می‌توانند در بازار رقابتی مواد غذایی، نقش اصلی را ایفا کنند.
بازار مواد غذایی و فعالیت شرکت‌های پخش و توزیع
جریان بازار مواد غذایی و فعالیت شرکت‌های پخش و توزیع نشان می‌دهد که روش «توزیع و پخش مویرگی» همچنان بیشترین استقبال را دارد. در این شرایط نقش اصلی در بازاریابی و فروش محصولات غذایی و بهداشتی را فروش مویرگی ایفا می‌کند.
این روش تمایل مردم برای خرید مواد غذایی موردنیازشان از نزدیک‌ترین سوپرمارکت محله را عملی می‌کند. توزیع مویرگی بهترین فرصت بازاریابی و شناسایی سلیقه مشتریان را نیز در اختیار تولیدکنندگان محصولات غذایی می‌گذارد.
معمولاً میزان توزیع و پخش مواد غذایی برای تولیدکننده‌ها به عوامل مختلفی بستگی دارد. این عوامل ازجمله ظرفیت و میزان تولید، وسعت و گستردگی بازار، مبنای نرخ و قیمت‌‌گذاری کالاها، بازاریابی و تبلیغات و … هستند. در این بازار اما یک اصل مهم و اساسی وجود دارد. بر اساس این اصل «هر فروشگاهی که محل خرید مشتریان باشد، مکان مناسبی برای توزیع محصول هم هست».
در بازار بزرگ و متنوع محصولات غذایی که در دسته «کالاهای تند مصرف» یعنی کالاهایی با تاریخ انقضای کوتاه مدت قرار دارد، تولیدکنندگان مسئولیت و البته حیطه کاری بیشتری را در اختیار دارند.
اغلب این تولیدکنندگان از شبکه پخش مویرگی برای رساندن محصول تولیدی خود به تعداد زیادی از سوپرمارکت‌ها و خرده‌فروش‌های سطح شهرها استفاده می‌کنند. از این روش تولیدکنندگان محصولشان در همه‌جا برای خریدار مهیا و آماده می‌کنند. کاربرد شبکه فروش و پخش مویرگی برای همه تولیدکنندگان دستاوردهای مشابهی دارد. از آن جمله می‌توان به کاهش ریسک مالی، حضور در بازار رقابتی محصولات و اطلاع از وضعیت بازار و پوشش بیشتر مشتریان و.. اشاره کرد.
۷ نکته مهم و اساسی برای کسب‌وکار پخش و توزیع مواد غذایی
۱-اهمیت انتخاب درست کانال‌های توزیع
توسعه و تنوع پشتیبانی‌های لجستیکی از تولید محصولات تا انبارداری آن‌ها موجب شده تا بسیاری از تولیدکننده‌ها محصولاتشان را یا به‌طور مستقیم و یا با انتخاب کانال‌های توزیع به کاربران نهایی برسانند.
اهمیت انتخاب کانال‌های توزیع به‌قدری است که یک تولیدکننده می‌تواند با گزینش بهترین روش به بیشترین سود و بهره‌وری دست پیدا کند. تصميم‌گيری درباره روش انتقال كالاها به مراکز خريد در دسترس مشتری، ازجمله تصميمات مهم یک تولیدکننده است چرا که پس از انتخاب باید برای مدتی طولانی به اين تصمیم خود پايبند و متعهد بماند تا سيستم توزيع بتواند به‌صورت مطلوب و کارآمد در آن، جا بیفتد و کار کند.
۲- توجه به نقش توزیع‌کننده‌ها
در نبود واسطه‌های توزیع محصولات اعم از خرده‌فروش‌ها یا عمده‌فروش‌ها، تولیدکنندگان باید محصولات تولیدی را خودشان به فروشگاه‌ها برسانند که صدالبته با گسترش کسب‌وکارهای مختلف در صنعت مواد غذایی، امکان برون‌سپاری توزیع کالاها توسط عمده‌فروش‌ها و یا خرده‌فروش‌ها فراهم‌شده است. به‌این‌ترتیب تولیدکننده دخالتی در توزیع و رساندن کالاها به مراکز فروش در بازار ندارد.
۳- قیمت سوخت و ثبت سفارش آنلاین
نقش وسایل نقلیه و قیمت سوخت در توزیع و پخش محصولات مواد غذایی بسیار تعیین‌کننده است. با توجه به اینکه در پخش مویرگی هزینه سوخت ماشین‌های تحویل تأثیر زیادی در هزینه کلی زنجیره تأمین دارد بسیاری از شرکت‌ها به گزینه امکان ثبت سفارش آنلاین محصولات می‌اندیشند. هرچند این امکان درباره مواد غذایی به‌سختی ممکن است اما به‌هرحال راهکاری در دسترس برای کاش هزینه‌های ناشی از قیمت سوخت و استهلاک ماشین‌های باری است.
۴- حفظ همکاري تولیدکننده و توزيع‌کننده
تصميم درباره کانال توزيع و فروش کالا ازجمله مهم‌ترین تصمیم‌هایی است که فراروی مديران یک واحد تولیدی قرار دارد. تصميم درباره توزيع کالا بر ساير تصمیم‌های بازاريابي تأثیر مستقيم می‌گذارد. نبض شرکت در دست شبکه توزيع و فروش آن است، اما اغلب شرکت‌ها به کانال‌های توزيع کالاهای خود توجه کافی ندارند و اين امر گاه عواقب زيان باری برای آنان به دنبال دارد.
عواملی نظير تعهد، ارتباطات، عملکرد، رضايت و اعتماد ازجمله عوامل مؤثر در حفظ و تداوم همکاری توليدکننده و توزیع‌کننده است و تأثیر مثبتی بر حفظ همکاری در شبکه توزيع دارد.
۵- جلب اعتماد عموی و اعتبار حرفه‌ای
از روش‌هایی که یک شرکت تولیدی می‌تواند به‌واسطه آن، اعتبار و احترام کسب کند اعلام آماری از تعداد مشتریان و ارائه اطلاعات شفاف درباره سطح رضایتمندی آن‌هاست. حضور مؤثر و مستمر در انجام فعالیت‌های اجتماعی و حمایت از آن‌ها نیز به افزایش اعتبار حرفه‌ای شرکت‌ها و میان استقبال عمومی از آن‌ها منجر می‌شود.
۶- کمپین‌های تبلیغاتی و هدفمند
نکته مهم در تبلیغات مواد غذایی، تعیین اعتبار و میزان اطمینان از کالاهای تبلیغ‌شده است. زیرا محصولات مواد غذایی در کنار محصولات آرایشی و بهداشت و دارو از دسته کالاهایی هستند که ارتباط تنگاتنگی با سلامتی افراد دارد.
تبلیغات در صنایع غذایی علاوه بر اطلاع‌رسانی محصولات تولیدی و تنوع آن‌ها باید بر محور «مسئولیت اجتماعی» برندهای مواد غذایی متمرکز باشد. تدارک چنین کمپین‌هایی در جهت افزایش اعتبار و اعتماد عمومی به برندهای مواد غذایی بسیار مؤثر است.
۷- توسعه محصول جدید
یکی از مهم‌ترین استراتژی‌های مهم موفقیت برای شرکت‌های تولیدی در صنعت مواد غذایی، توسعه محصول جدید است. عواملی مانند ایجاد رابطی بین واحد تولیدی و مشتری برای شنیدن درخواست و نیاز جدید او، مشارکت بهینه و کارآمد تأمین‌کنندگان کاهش زمان ارسال محصولات به بازار، کنترل و رصد وضعیت بازار، استفاده بهینه از فناوری و ابزارهای فنی و نرم‌افزارهای عمومی و تخصصی حوزه و … در توسعه محصول جدید نقش مؤثری دارند.
