امروزه مفهوم مدیریت سبز در حوزه محیط زیست با دستاوردهایی مانند صرفهجویی در منابع انرژی و کاهش آلایندهها گره خوره است. حذف یا کاهش ضایعات، ایجاد ارزش برای مشتریان و ارتقای بهرهوری نیز از نتایجی هستند که ابزار فناورانهای مانند نرمافزار پخش مویرگی در مدیریت سبز میتواند ایفا کند.
اصطلاح زنجیره تامین سبز (GSCM) به ادغام فرآیندهای زیست محیطی پایدار در زنجیره تامین سنتی اشاره دارد. فرایندهایی مانند انتخاب و خرید مواد اولیه، تهیه محصول، طراحی محصول، تولید و مونتاژ محصول، توزیع و مدیریت پایان عمر محصول در این ترکیب، جای میگیرند که هدف نهایی آن کاهش آلودگی هوا، آب و مدیریت پسماند است.
شرکتهایی که مدیریت با رویکرد سبز را بکار میگیرند که تهیه مواد اولیه، تولید و مونتاژ و ارسال و تحویل آن به مشتری را با رعایت اصول محیط زیستی و با کمترین آلودگی و پسماند انجام میدهند.
مزیت های زنجیره تامین سبز
ایجاد این زنجیره علاوه بر کاهش آلودگی محیط زیست، هزینههای تولید را کم میکند. از سوی دیگر موجب رشد اقتصادی و مزیت رقابتی و جلب رضایت بیشتر مشتری میشود.
مزیتهای زنجیره تامین سبز را میتوان در ۳ منظر مالی، غیرمالی و انجام مسئولیت اجتماعی و افزایش رضایتمندی شهروندان تقسیمبندی کرد. از منظر مالی، كاهش خسارتهای وارده به محيط زيست در کنار کاهش هزينههای تأمینكنندگان، توليدكنندگان، مشتريان، مصرف انرژی و منابع قابل توجه است.
از جمله مزایای غیرمالی مدیریت زنجیره تأمین سبز هم میتوان به سهولت دستیابی برای تولیدكنندگان و رضایت مشتریان اشاره کرد. ارائه تصویر بهتر از تأمینكنندگان و تولیدكنندگان، ایجاد حس خوشایند، ارتقای كیفیت زندگی مشتریان و قانع کردن صاحبان صنایع مختلف برای پذیرش مسئولیت در برابر شهروندان بخش دیگری از مزایای این رویکرد هستند. از منظر انجام مسئولیتهای اجتماعی و رضایتمندی مردم در مدیریت زنجیره تأمین سبز، نیز این شیوه مدیریت قابل توجه و تامل هستند.
توجه داشته باشید که زنجیره تأمین سبز تنها متوجه تولیدکنندگان صنایع نیست؛ بلکه میتواند یک فرهنگ جدید برای تمامی افراد جامعه اعم از تولیدکنندگان و مصرفکنندگان باشد.
مؤلفههای مدیریت سبز
- مواد سبز: استفاده از مواد اولیه باکیفیت و غیرسمی و منابع انرژی تجدیدپذیر
- تولید سبز: ایجاد کمترین آلودگی در فرآیند تولید
- مصرف سبز: انتخاب محصولات و خدماتی که با سازگاری کامل با محیطزیست تولید شدهاند.
تاثیر نرمافزارهای پخش مویرگی بر زنجیره تأمین
نرمافزارهای فروش و پخش مویرگی را میتوان یکی از ابزارهای کارآمد در تحقق مدیریت سبز دانست. این نرمافزار با پوشش فرآیندهای تخصصی صنعت فروش و توزیع کالا اعم از انبارداری، دریافت و ثبت سفارشها و مدیریت فرآیند توزیع کالاها و نظارت بر آنها در شرکتهای پخش، زنجیره تأمین را راهبری میکنند.
قابلیتهای متعدد نرمافزار پخش مویرگی علاوه بر حذف کاغذ در ساختار شرکتها و سازمانها مکانیزه کردن سایر فرایندها و نظارت بر آنها را شامل میشود. مزیتهای نرمافزار پخش مویرگی در نگاه نخست تغییر فرآیندهای سنتی و دستی با فرآیندهای نرمافزاری و مکانیزه است. اما مکانیزه شدن فرآیندها و استفاده از سیستمهای اطلاعاتی برای ثبت و گزارشگیری با بهرهگیری از این نرمافزار کارکردهای بیشتری یافته است.
مزایای فروش و پخش مویرگی در مدیریت سبز
- جمعآوری اطلاعات دقیقتر و بهروزتر از بازار
- بیشتر شدن پوشش بازار
- ارتباطات گستردهتر با مشتریان
- کاهش ریسک از دست دادن مشتری
- سوختی پول کاهش مییابد
- بالا رفتن قدرت چانهزنی شرکتها
- احتمال شکلگیری رقبای جدیدکاهش مییابد
- امکان زیر فروشی کاهش پیدا میکند
- جریان دائم نقدینگی
- تفویض اختیار بیشتر به شعبهها
- نظارت بر اطلاعات و سیستمهای اطلاعاتی در شبکه تأمین
- کنترل و مدیریت فرآیند لجستیک
- مدیریت روابط داخلی شرکتها و گردش پویای اطلاعات
رشد روزافزون شركتهای پخش و افزایش رقابت، هزینههای سربار توزیع و مشكلات سیستمی باعث شده تا شركتهای توزیع و پخش مویرگی به دنبال اصلاح فرآیندهای داخلی باشند. با توجه به اهمیت و ضرورت مدیریت توزیع فیزیکی کالاها میتوان گفت یک شبکه توزیع مویرگی در صورتی کامل خواهد شد که در کنار یک سیستم CRM پویا شکلگرفته و حیات یابد.
بکارگیری CRM یا سیستم مدیریت ارتباط با مشتری، فرآیند پاسخگویی به نیازها و درخواستهای مشتریان و روابط با خریداران، تأمینکنندگان و همکاران سازمانی را به بهترین شکل مدیریت میکند.
تأمینکنندگان نقش موثری در تأمین نیاز مشتری و بهبود کیفیت محصولات دارند چراکه مواد اولیه توسط توزیعکنندگان تأمین میشوند و آنها هستند که کیفیت کالاها را تضمین میکنند. بنابراین تولیدکنندگان برای برقراری ارتباطی موثر و مستحکم با تأمینکننده، به ابزارهایی مانند CRM نیاز دارند.
علاوه بر CRM بهکارگیری ERP نیز در ساختار شرکتها زمینهساز تحقق زنجیره تامین سبز است. ERP از سه حرف ابتدایی کلمات Enterprise – سازمان، Resource – منابع و Planning – برنامهریزی تشکیلشده و به معنای برنامهریزی منابع سازمانی است. هدف این برنامه جمعآوری تمامی دادهها و فرایندهای سازمان در یک سیستم جهت بهبود عملکرد سازمان است. بهبیاندیگر میتوان گفت ERP سامانهای یکپارچه با اهداف، اجزا و محدوده مشخص و معین است.
کارکردهای سیستمهای ERP
از کارکردهای سیستمهای ERP در زنجیره تامین سبز میتوان به ثبت سفارشها و پردازش آنها، کنترل انبار موجودی کالا، اندازهگیری عملکرد، نظارت بر حملونقل، پرداختها و ذخیرهسازی محصولات اشاره کرد. معماری و ساختار سیستمهای برنامهریزی منابع سازمان بهگونهای است که یکپارچگی و جامعیت اطلاعات سطح سازمان را فراهم کرده و جریان روان اطلاعات بین بخشهای مختلف سازمان را ایجاد میکند.
رقابتی شدن محیط کسبوکار، ضرورت ایجاد یکپارچگی درونسازمانی و بین سازمانی در محیط زنجیره تامین و تحول گسترده در حوزه فناوری سیستمهای اطلاعاتی عوامل اصلی شکلگیری سیستمهای برنامهریزی منابع سازمان هستند.
بدیهی است که امروزه طراحی زنجیره تامین سبز به یک شایستگی محوری تبدیل شده است. سیستمها و نرمافزارهای مختلف فروش، پخش مویرگی و برنامهریزی منابع سازمانی و …جزء جداییناپذیر از مدیریت زنجیره تامین (SCM) هستند. به همین دلیل است که مدیران سازمانها باید درباره چگونگی بکارگیری منابع و سرمایهگذاریهای خود در ایجاد زنجیره تامین سبز تصمیم بگیرند.
